Hoàng Kim Việt: Điệu vũ dân tộc Highlands Tô-Cách-Lan

Không như vũ dân tộc Kozachok (Козачок - Казачок) từ Ukraina mà thể lực cặp chân và tay của vũ công phái nam đòi hỏi rất nhiều động tác mạnh mẽ, điệu vũ dân tộc vùng Highlands của Tô-Cách-Lan (Scotland) ở Vương Quốc Anh cũng đòi hỏi sức mạnh ở đôi chân, đặc biệt khi nữ vũ công tham dự những cuộc thi đấu về môn vũ dân tộc cổ truyền Highlands.

Điệu nhảy Scotland được chia thành hai nhóm:

- Nhảy múa theo cung cách quý phái Scotland;

- Nhảy múa theo vùng cao nguyên 'Highlands'.

Nhảy muá theo cung cách quý phái Scotland

Như tên gọi của chúng , các điệu nhảy được thực hiện theo cung cách quý phái ở Scotland và trong giới quý tộc Scotland cùng giai cấp tư sản nói chung.

Đây là những điệu múa cho các cặp vợ chồng, liên kết của 4 cặp vợ chồng với nhau trên một đường thẳng hoặc Quadrille (vuông góc). Số cặp có thể thay đổi. Ngoài ra còn có điệu nhảy mà các cặp vợ chồng được giao kết trên một vòng tròn (người nam và người nữ phải đối mặt với trung tâm) hoặc trên bán kính của vòng tròn (người nam đứng ở bên trong).

Điệu nhảy theo cách cổ truyền Scotland

Điệu nhảy nhanh là "thực" trong dạng 2/4 , và kiểu "gá lắp" jig trong dạng 6/8. Điệu nhảy chậm và thanh lịch được gọi là "strathspeys" trong dạng 4/4.

Các bước cơ bản là sự thay đổi bỏ tắt qua các bước (4 thì: hop-2-3-4), bước chân theo lối pas de basque, le pas chassé, le pas de valse và thỉnh thoảng bước theo lối le pas marché.

Ngày nay, những điệu nhảy không còn giới hạn nhất định trong các trường múa nhưng thực hành ở tất cả các nước nói tiếng Anh, mà còn trong tất cả các thành phố lớn của châu Âu và Nhật Bản.

Phong cách phổ biến được gọi là nhảy theo kiểu Ceilidh và một cách chính thức và duyên dáng hơn nữa theo phong cách Country Dancing. Những điệu vũ theo phong cách khác nhau gọi là Duke of Edinburgh, Petronella, Dashing White Sergeant (nhảy cặp 3 trên bán kính vòng tròn) và Gay Gordon.

Nhóm vũ công trong y phục bình thường

Nhóm vũ công mang y phục bộ tộc Wallace trong buổi kỷ niệm trận Falkirk

Ngoài các điệu nhảy cũ (được phục hồi) từ thế kỷ 18 và 19, các tiết mục đã được mở rộng với biên đạo múa và các nhân vật mới được tạo ra, trong khi vẫn tôn trọng các phong cách phát triển trong thế kỷ XX. Các nhạc sĩ cũng sáng tác giai điệu mới theo phong cách truyền thống.

Nhảy múa vùng cao nguyên Highlands

Đây là những điệu nhảy khó khăn hơn, thường được thực hành solo một mình. Có những cuộc thi cho thể loại khiêu vũ Highlands nầy.

Phong cách của họ được lấy cảm hứng từ thời cổ: khoanh vòng tay, phóng cao vòng chân khép vào, vòng chân bật ra. Cung cánh nhảy ít di chuyển xa, trong đó có đặc điểm là động tác đôi chân rất nhanh.

Hầu hết các điệu múa vùng cao chính gốc được kết nối với phong tục dân gian Scotland cổ đại. Hình thức hiện nay đã phát triển qua nhiều thế kỷ.

Điệu nhảy vùng Highlands được thực hiện solo một mình. Họ có phong trào cụ thể cùng khó khăn và đòi hỏi nhiều sức mạnh cũng như sự phối hợp. Ban đầu được nhảy múa bởi những người phái nam. Nhưng ngày hôm nay, chủ yếu là phụ nữ thực hiện các điệu nhảy Highlands. Mọi hoạt động do Scottish Official Board of Highland Dancing (SOBHD) chịu trách nhiệm điều tiết. Nhiều cuộc thi được tổ chức trên toàn thế giới (Canada, Scotland, Ái-Nhỉ-Lan, Hoa Kỳ, Úc, Tân Tây Lan, v.v.)

Giám khảo đánh giá vũ công dựa trên ba tiêu chí sau: đồng bộ, kỹ thuật và cách trình diển.

- Đồng bộ hóa đề cập đến khả năng của các vũ công theo nhịp điệu của âm nhạc. Vũ công phải đặt bàn chân, cánh tay và đầu ở một vị trí rất chính xác cùng lúc với âm nhạc.

- Kỹ thuật có nghĩa là thực hiện tốt các động tác chân phối hợp với cử động của đầu, cánh tay và bàn tay. Độ cao khi nhảy và chân đặt xuống đất được xem rất quan trọng.

- Tổng thể cách trình diển liên quan đến các điệu nhảy. Sự cân bằng, tư thế, nụ cười và sự trình bày chung chung rất quan trọng. Không kể đến việc khó khăn của điệu nhảy, các vũ công phải thể hiện cung cánh nhảy dễ dàng, vui vẻ, một cách ngắn gọn, làm sao cho người ta không nhận thấy được những nỗ lực khó khăn mà vũ công thực hiện trong suốt điệu nhảy.

Theo truyền thống và vẫn còn đến ngày hôm nay, những điệu nhảy được thực hiện qua những âm thanh của kèn túi cornemuses - bagpipes. Dưới đây là một vài điệu múa:

- Vùng cao nguyên Fling: một điệu nhảy mừng chiến thắng trong trận chiến. Theo truyền thống, các chiến binh thực hiện điệu nhảy này trên lá chắn tròn nhỏ mà họ mặc trong trận chiến. Đây là một điệu nhảy chính xác. Ngày nay, điệu nhảy nầy cố định ở một chổ!

Nhảy muá kiếm

- Nhảy múa kiếm: Ghillie Callum , một hoàng tử xứ Celtes, đã "phát minh" ra điệu nhảy sau khi chiến đấu sinh tử với một trong các chỉ huy của MacBeth trong trận Dunsinane năm 1504. Họ kể rằng ông đã giật lấy thanh kiếm của đối thủ, đặt thành hình chử thập trên thanh kiếm của mình và bắt đầu nhảy múa trên những thanh kiếm.

- Điệu Seann Triubhas: nguồn gốc của nó không được rõ ràng. Nó tiêu biểu cho một người mất cái quần của mình! Suốt một thời gian, người Scotland không có quyền mặc váy, chỉ được mặc quần. Đạo luật của Anh năm 1747 cuối cùng đã bãi bỏ luật cũ, qua đó khôi phục quyền người Scotland được khoác Tartan và mặc váy Kilts của họ như xưa. Điệu nhảy bắt chước một người Scotland đang cố gắng để cởi quần (cho bước điệu nhảy đầu tiên) và sau đó trong phần cuối cùng (nhanh hơn) quyền mặc váy và tìm lại phong tục của mình.

Có vài điệu nhảy khác, được gọi là điệu nhảy xứ Scotland. Nó có nguồn gốc hiện đại hơn, giống như múa ballet (ba lê) và khiêu vũ không những chỉ trong một cái váy:

- Jig Ái-Nhỉ-Lan: đây thực sự là một phong cách của vũ điệu Ailen. Một bà nội trợ , tức giận vì chồng đã lấy tiền để đi uống một ly, chống chân trong khi chờ chồng về! Không giống như jig Ailen, phong cách Scotland đã thêm động tác cánh tay trong phong cách khiêu vũ của họ.

- Sailor hornpipe: là một điệu nhảy đặc biệt cũng như jig Ailen. Điệu nhảy này rất phổ biến ở nhiều nơi trên nước Anh. Tên của nó có nguồn gốc là thường đi kèm âm nhạc được chơi với kèn hornpipe chứ không phải là kèn bagpipe. Điệu nhảy này thường kết hợp với thủy thủ.

Một Pipeband với kèn túi bagpipe (cornemuse)

Tôi đã được thưởng lãm điệu múa Highlands của các kiều nữ Scotlands khi còn ở vùng Bretagne, Pháp Quốc. Nếu các bạn có cơ hội đi du lịch ở các xứ có người Scotlands đừng bỏ qua các lể hội của họ với những môn thi đấu thể lực của phái nam và những điệu vũ sống động của các kiều nữ Tô-Cách-Lan.

You Tube:

Highland Dance - http://www.youtube.com/watch?v=5VcTu40hLnc